TE ZGJEDHURA NGA POET TE SHQUAR

[shaban cakolli]

U  D  H  Ë  T

 

Ngushticës   së   shpirtit

Shtyhen   aktorë  tragjik

E kaluara  dhe  e sotmja

E ardhmja, koha pas saj

 

Në këtë  shfaqje të jetës

Nxitojnë plot  n j e r ë z

Y j e  nga  më  të  rinjtë

Diej  nga   të  mëdhenjë

 

Në hyrje të  së  vërtetës

Do të  presim  në radhë

Bashkë  me  veten tonë

Do presin  dhe të  tjerët

 

Në  këtë  botë  të  pasur

S´hyhet  i  pa dashuruar

Ky është  jetë - realiteti

Në ngushticën e sopirti

 

 

 

 

[shaban cakolli]

MANASTIRI

 

  Në  p e m ë n  e  gjuhës

  lexoj  të  kaluarën  time

  13  mijë   vjet   pellazgji

  dhe 3 mijë  vjet   i l i r i

 

  Në  atë  orë  të historisë

  të  Kongresit  të  Abesë

  gjuhën  shqipe  e  bëmë

  me  shkronja   moderne

 

  Alfabeti   i   Manastirit

  ishin   kthesë  e  madhe

  për të  gjithë shqiptarët

  që bukës  i  thonë bukë

 

  Ajo  ditë   e  Manastirit

  ishte një rilindje e jona

  13  mijë   vjet  pellazgji

  miliiarda  vjet  Shqipëri

 

 

 

 

[shaban cakolli]

 ARKEOLOGU

 

 Mbi  këtë grumbull  dheu

 kërkoj dorën tënde, fletët

 tuaja; emrin  tim  të  parë

 kërkoj të  motshmit  e mi

 

 Mbi  këtë grumbull dheu

 jam   që  ta   lexoj  tokën

 si  një  l i b ë r   të  kohës

 si  një  libër  të  shekujve

 

 Në  këtë  ardhje  të  vonë

 unë   dua   të  marr  diçka

 unë  dua  të   lexoj  diçka

 nga thëllimat  e të parëve

 

 Kosovë iliriote , tregomë

 tregomë të fshehtat tuaja

 poezinë dhe  teatrin tënd

 ku  unë mund  të  njihem

 

 

 

 

[shaban cakolli]

P  E  T  R  I  T  I

 

  Mbrëmje  ishte  ai   takim

  kur  unë  e ti u përqafuam

  nën  pemët  më me mollë

  nën  qiellin  më  me  y j e

 

  Në  atë  takim  me  miken

  ne i  rrëzuam  gjithë  lotët

  që  ajo  m b r ë m j e jona

  të  mos  jet  veç  e  puthur

 

  N´atë mbrëmje  me gusht

  kur unë  e ti u përqafuam

  Nga   d a s h u r i a   jonë

  edhe  l o t ë t  gëzoheshin

 

  E diele ishte ajo mbrëmje

  në kopshtin  me  m o l l ë

  mes  tokës   e   q i e l l i t

  m i k j a  ishte   e  bukura

 

 

 

[shaban cakolli]

 P    R    U    S    H    I

 

                                Jam   në   mes    të   rebelëve

                                me  trimat   më  me   përvojë

                                në  këtë  vend   ku  ndodhem

                                afër ka “bujtës” të ndryshëm

 

                                Në vuajtjet   e  të  pafjeturve

                                mëndje  të  forta më thërasin

                                sa herë  më  mungon  gjeniu

                                vendi   i   tij   mbetet   b o s h

 

                                Forcë e të jetuarit s´ lëkundet

                                as  kur  erërat shkulin  rrënjë

                                fjala,  e  l i r ë  e  ka  qëllimin

                                dhe të guximshëm vendimin

 

                                Jetoj  me   më  të  pa  gjumët

                                me  njerëzit më  me  përvojë

                                K r i j o j  me   më   të  z o t ë t

                                ku prushi e tymi s´frikësojnë

 

[shaban cakolli]

 A      M      I

 

 Prej  yjeve të shiut

deri te yjet  e  barit

kohës  unë  i  marr

aq  sa   edhe  i  jap

 

Koha   s´ ka   kufij

as  javë , apo muaj

por kujtesë të fortë

të heshtjes së  egër

 

Në katedralen e saj

rendin gjitha kohët

dhe të gjitha erërat

prej a j r i t fillojnë

 

Ndiz flakën  zemër

dhe    farën   hidhe

që  lulet   të   qelin 

të blerta me ngjyra

[shaban cakolli]

Kolec Traboini
Kolec Traboini ka lindur ne Shkoder, dhe ne moshen feminore, pas vdekjes se babait ka jetuar per disa vjet ne Shtepine e Femijes ne Shkoder.
Ka ndjekur per dy vjet shkollen Pedagogjike "Ndrec Ndue Gjoka" ne Tirane.
Pas kryerjes se sherbimit ushtarak ne Tropoje, ka punuar rreth 4 vjet ne fabriken e Fibres se Kombinatit te Drurit ne Shkoder. Me pas ka vazhduar studimet ne Universitetin e Tiranes dega Gazetari. Gjate kohes qe ishte student botoi librin me tregime "Petalet e bajames se hidhur" 1973, qe u vleresua me çmim inkurajues ne konkursin Kombetar te Letersise dhe Arteve. Shkrimtari Naum Prifti ne ate kohe botoi nje recension vleresues per tregimet e autorit si dhe stilin liriko poetik te rrefimit te autorit te ri.
Pervec nje tregimi ne gazeten"Studenti", Fosforeshenca", dhe nje tjetri ne gazeten "Drita", me pas K.Traboini nuk do te shkruante tregime letrare.
Gjate shume viteve ai shkruan skenare per filma dokumantar, vizatimore si dhe realizon nje sere dramatizimesh per femije ne Radio Tirana, nder te cilet spikat dramatizimi me nente pjese "Kreshniket e Jutbines". Ne kinematografine dokumentare ai do te fitonte per skenaret e shkruar prej tij e te realizuar ne filma, mjaft çmime duke perfshire dy kupat e festivaleve te I-re dhe te VIII-te, "Asdreni" 1976, dhe "Keshtjella e kengeve" 1989, bashkautor me poetin Agim Shehu, si dhe nje sere cmimesh per filmat "Kol Idromeno", "Hasan Prishtina" e tjere.
Ne vitin 1990 realizon me regji e skenar te tij filmin dokumentar "Deshmi nga Barleti" i cili u shpall filmi me i mire dokumentar i Kinostudios Albafilm per vitit. Ne projektet e tij per realizimin e filmave autor-film, regji e skenar ai nis punen edhe me dy filma te tjere "Fluturimi i pellumbave" dhe "Requiem" mirepo rrjedha e intensive e ngjarjeve ne fundin e vitit 90-te dhe fillimin e 91-shit, solli edhe prishjen e programeve te filmimit.
Ne Kinostudio, si kudo ne Tirane dhe rrethe, nis te fryje vrullshem era proceseve demokratike qe do te sillte permbysjen e shtetit despotik monist.
K. Traboini eshte nder organizatoret e pare te formimit te deges se Partise Demokratike per Kinostudion dhe bashkeinisiator me Mark Topallajn e Saimir Kumbaron per organizimin e metingut te madh te intelektualeve te kryeqytetit para stadiumit Qemal Stafa, ku u nguten te dalin ne tribune per te folur edhe ata qe nuk kishin kurrfare lidhje me idete demokratike.
Merr pjese ne demonstratat e medha te zhvilluara ne kryeqytet, dhe ne kete atmosfere shkruan e boton shkrimin "Vlera e Simboleve Kombetare" ne numurin 3 te gazetes RD me 16 janar 1990 ku nder te tjera thuhet se kish ardhur koha per te hequr simbolet komuniste duke perfshire heqjen e yllit te kuq nga flamuri dhe nga stema e Republikes.
Acarimi i gjendjes e detyron K.Traboinin pas shembjes se bustit, e kur komunistet kerkonin revansh monumentesh e ndoshta gjaku, te largohet nga atdheu familiarisht ne drejtim te Malit te Zi ku kishte fshatin e babait te vet Traboinin e Hotit, per te kaluar me pas ne Greqi.
Ne Athine punon ne ndertim, mekanik, pastrues e soj e soj punesh te tjera per te mbijetuar, nderkohe i revoltuar nga propoganda anti-shqiptare dhe cpifese ndaj emnigrandeve shqiptar, me kursimet e pakta qe kish investon hapjen e nje gazete per emigrandet shqiptar.
Gazeta "Emigrandi" (me pas "Egnatia") u shpernda ne sheshin "Omomia" nder emigrande diten e 10 Prillit 1993.
Gazeta doli ne kushtet jo legale ashtu sic ishin ilegale botuesi i gazetes K.Traboini dhe qindra e mijera emigrante shqiptare ane e mbane Greqise. Mizoria e Qeverise Micotaqi mbi emigrandet shqiptar me operacionin çnjerzor "Skupa" (Fshesa) e detyroi botuesin ta nderpriste gazeten ne disa numura per ta vazhduar serisht ne vjeshte me nje ambicje per ta bere gazete serioze dygjuheshe nen okielon "Drejt Europes" dhe shtimin e faqeve te saj nga 4 ne 12 faqe.
Ne vitin 1995, me materialet e botuara ne gazeten "Egnatia", K.Traboini botoi te parin liber shqip ne Greqi, albumin poetik te emigranteve "Ballada e largesive", i cili do te pasohej me dy libra te tjere te tij po shqip "Gjurme ne histori", letersi dokumentare si dhe "Kreshniket e Demokracise", ky i fundit me satira politike bashkohore.
Albumi poetik i emigrandeve "Ballada e largesive" pati nje jehone shume te gjere ne Greqi dhe vecmas ne Athine, ne rradhet e intelektualeve greke. Ne Shkrimin e tij "Ana tjeter e medaljes se emigrandeve", botuar ne revisten "Arvanon", shkrimtari dhe studiuesi Aristidh Kola shkruan me entusiazem per bijt e nje populli qe edhe ne kushte shume te veshtira te luftes per te mbijetuar, krijon edhe nje art te madh poetik, sepse populli shqiptar, bijt e te cileve jane emigrantet, eshte nje popull me frymezim e shpirt poetik.
Nderkohe shkruan me nje fryme teper miredashese edhe shkrimtari grek Kostas Valeta krijimtaria e te cilit ishte botuar e bere e njohur ne Europe.
Ne veren e vitit 1995 K.Traboini emigron familiarisht ne Amerike, vendoset ne Filadelfia e me pas sistemohet ne Boston ku jeton familiarisht.
Duke qene nje njeri qe nuk i buzeqesh fati ne mergim, edhe ne Amerike vazhdon te beje pune te renda e jasht profilit te tij profesionit si kineast. Kete mungese ai e ploteson duke u marre me krijimtari letrare. Gjate kohes se qendrimit ne Amerike, shkruan e boton dy libra te tjere "Katerkendeshi i mundimeve", Tirane 2000 dhe "Mos vdis dashuri", Tirane 2002, shtepia Botuese "GlobusR", te cilet jane pritur shume mire nga lexuesit ne Shqiperi dhe jashte dhe jane botuar shkrime vleresuese ne gazetat shqiptare te Komunitetit Shqiptar ne SHBA "Illyria" dhe "Dielli".

Ne vitin 1994 Kolec Traboini eshte pranuar antar i Federates Nderkombetare te Gazetareve, me qender ne Bruksel, ndersa ne nentor 2001 nga Kongresi i Lidhjes Shqiptare ne Bote mbajtur ne Prizren, eshte zgjedhur antar i keshillit drejtues te LSHB. BUKA E ENGJEJVE

[shaban cakolli]

Po ha gjysmën e bukës së mergimtarit sonte
gjysmën tjeter do ta lë këtu për ju
mbi tryezen e refugjatit
që jeton prej një viti në një përdhese të Kesarianisë
në Athinë.

Do ta lë me shpresë se kur të dremis
fluturim si në endrra do vini ju fëmijët e Shqipërisë sime
të vini si ëngjëj të bardhë e ta shuani urinë
me gjysmën e kafshatës së shkretë
që nuk më shkon dot nga dhëmbja e dëshperimi
nga mjerimi juaj që është dhe mjerimi im...

Ejani. Unë po flë në qoshkun tim
nën një batanije të vjeter nga kohë e pasluftës
që UNRRA e kish sjellë për fëmijët e Greqisë
e tani ngroh kockat e mija të drobitura...
Ejani. Portën e kini hapur mos kini frike
e vetmja gjë që troket në këtë shtëpizë përdhese
është zemra ime.

Ra mesnata e gjumi më përhumbi në botën e ëndrrave.
...Erdhet, ju pashë
të bardhë e të bukur tek hynit tek porta
nata nxinte e as yje nuk kish
e ndërsa ju cicërinit si zogj pranvere me një këngë mrekullie
unë i magjepsur nga ninulla juaj e humba krejtësisht...

Zbardhi mëngjezi i zhurmshem i Athinës
nën mjergullën e dëndur dhe zhurmen e troleve
që ikin vajtueshëm, pa mbarim.

...O Zot pse u zgjova i tromaksur
prej gjysmës se bukës që zbardh mbi tryezë
asnjë therrime s'kishit prekur
asnjë gjurmë nuk kishit lënë
ju ëngjëj të bardhë të Shqipërise sime me uri të pashuar.

Tani nëpër humbellat e natës së zezë mërgimtare
më kot e kërkoj endrrën time me ëngjëj të bardhë.

Athinë 18 Maj 1992

[shaban cakolli]

TEK NENA


Ja ku erdha, nëna ime. Erdha
Por dora më dridhet e zilia nuk bie
tek porta
ndaj rri në prag si kërcu i harruar
i sjellë nga larg, nga lumi i mallit
që uturon nëpër dhera të huaj
e tundon zemren e mërgimtarit.
Erdha për të ndarë dhëmbjen me ty
për të bashkuar lotët
që rrodhën larg njëri-tjetrit
kaq vjet.

Tani s'na ndajnë kufijt e shteteve
veç kjo portë druri, e vjetër...

S'kam fuqi ta shtyj
s'kam fuqi ta hap
prandaj te lutem, hapma nëna ime
merrmë në krahë se ngriva
nga era, shiu e acari i huaj
që edhe këtu me ndjek pas si hije!

Qaj unë
qan ti nëna ime
e lotët mblidhen kruspull në futen e zezë
nga tmerri se unë, mëkatari i shpirtit
neser do të marr udhët prap nga kjo portë.

Shkodër 22 Mars 1992

[shaban cakolli]

KËNGA E PULËBARDHËS


Në mes të detit lodron, lodron, stërkala hedh
ti ikën larg, shumë larg e deti në gji të merr
notoj, notoj, dot s'të arrij, kthehu të them
imazhin tënd puhizë e kaltër në breg ma sjell.

Ti pse nuk vjen - ti pse nuk vjen?
Dallga tinëzare të rrëmben e pas s'të kthen!

Një gjethe plepi mbi supin tim si një pëllumb
më thotë në shpirt se do të vijë e shpresë mos humb
por ti në horizontin blu të detit humbet larg
e unë kërkoj e thërras- më kot thërras:

Ti pse nuk vjen - ti pse nuk vjen?
Dallga tinëzare të rrëmben e pas s'të kthen!

Ikën të gjithë, kudo qetësi, plazhi mbet shkret
veç zemra ime bashkë me valët rreh në breg
veç zëri im si një shpend deti kërkon e thërret:
Merrmë o Diell, më ço pranë saj, atje në det!

Ti pse nuk vjen - ti pse nuk vjen?
Dallga tinëzare të rrëmben e pas s'të kthen!

[shaban cakolli]

I THASHË HËNËS



I thashë hënës
merrmë si gjethe
varëm në dritaren e saj

i thashë
bëmë si rreze
përplasëm në jastekun e bardhë

i thashë
bëmë një zog
ti cicërij në ënderr

i thashë
bëmë një yll
ti pikoj në zëmër!

[shaban cakolli]

ME DY GISHTA NE ERE


Një gjysmë shekulli kafshuat terrin
o njerëz, duke ripërtypur tmerrin,
në thellësi të gjoksit, në thellësi të shpirtit,
gjersa zbuluat marramëndthi një copë qiell të kaltër:
askush nuk mundi t'ua mbulojë udhën e Kashtës së Kumtrit
e Yll polar patët ëndrrën tuaj.

Përmes errësirës, agonisë,
ëndërruat fytyren e pranverës
duke pritur ditën e dehjes së madhe
ditën e "marrëzisë",
sepse ju e dinit profecine e gjyshërve arbër:
se vetem atëhere kur njerëzve u hipen marrëzia e lirisë
vetem atëherë krrelat e erës në qiell nisen e bëhen të kaltra.
e anijet e stuhive te detit i afrohen bregut te shpreses.

Tash, si të dashuruarit e marrë pas lirisë rëndni
rëndni për ta puthur e mbjellur në gjoks atë copë qiell
nën strehen e të cilit edhe lotët janë gëzim
sepse puset e lotëve moti kanë shterruar;
veç gurët e zallit si gaca të syve na shikojnë
në terrin e dëndur që kafshojmë.

Jemi dehur nga shija, marrëzia, e Lirisë
e s'na vjen keq që na shpallin të çmëndur,
tek na shohin si arrnojme ëndrren tonë
me copëra qielli të kaltër:
si e ushqejmë me tamblin e gjirit të gurtë të Rozafës
foshnjën e lirisë

Kërkojmë nën ethe, nën zjarr e stuhi,
emrin e ri të kohës, të njeriut...
Etika e rreme mondane thotë do mbesim në gjysmë-rrugë:
në gjysmë-shtet, në gjysmë-hije, në gjysmë-lirie
është ky vetem trill, është kjo vetem një babëzi...

Vertete si mundemi vetem me dy gishta në erë
të shkruajmë në qiell tragjedinë e njeriut?
Të njeriut që në vdekje mbet pa varr,
të njeriut që në gjallje mbet pa diell?

Eshtë natë e territ të gjatë të Arberisë
e uragani i shpirtit s'e gjen kohen e vet të qetësimit;
si deti i egersuar që i rrëmben rëren brigjeve
enderra sublime i lëkund fronin tiranisë.
Pas ketij uragani, pas ketij ankthi e rrëmeti
kush poet i botës mund të thotë
se hajdut i natës qenka deti...?

Rëndim, rëndim, me dy gishta në ëre
puthim kaltërsinë
shuajmë etjen e buzëve të rreshkura shkrumb;
po pranë nesh ka nga ata që kanë harruar puthjen
e me dhëmbë të helmuar po i afrohen qiellit tënd, Arbëri!
Si Juda pranë Krishtit
me hapa tinëzar çapiten
me puthjen kafshuese hapin portat e ferrit të ri.

Lutjet përdëlluese a e shpëtojne ëndrrën e kaltër
nga buzeqeshja cinike. . . nga kthetrat e djallit?
Jo! As kryqi, as gjysmëhëna, as apostujt e Krishtit
nuk e shpëtojnë dot, pa zgjimin tonë të ri!
A s'është në dorën tonë, a s'është në dorën tuaj, o njerëz,
ta shpëtojmë - o Zot! - ëndrrën tonë - lirinë-në- agoni!

[shaban cakolli]

FEHMI AZEM  CAKOLLI

Me Fehmiun u rritëm bashk,unë isha më i vjetër se ai,por në syrin e tij shiqoja diçka të madhe.Kohën
e kaloja me te,ishim kusheri të afërt dhe  shtëpitë pranë njëra -tjetrës.Disa më thonin:Ti je më i pjekur,
përse rrin me fëmijë?!E kuptoja se ky është një fëmijë i rritur,që sheh përtej asaj që shohin shumë
të rritur.Njeri me plot dhunti,që dinte të rrespektonte të gjithë.që fliste pak dhe dinte të peshonte
çdo fjalë.Ai dinte të llogariste bukur dhe kohën,gjente kohë për miq,të afërm,po më tepër për librin.
I takon një familjeje veprimtarësh,me shumë vëllezër që të gjithë kanë vënë ndonjë gurë për
themelet e lirisë që kemi sot.Si të ri e donin shokët,nisi herët të punojnë me të rinjët,ishte shumë
i shquar në shkrime,sidomos në poezi që atë kohë me grupin letrar të fshatit nxirrte gazetat e murit.
Më këtë instinkt të lindur gjuhësor, me këtë prirje të mbinatyrshme për fjalën, lidhet edhe aftësia e krijimit letrar, të shprehur në një gjuhë gjithmonë të re.
Shqipja, si një ndër gjuhët me të vjetra, u krijua si gjuhë jo nëpërmjet shkrimit letrar (shkrimi i saj është fatkeqësisht i vonë) po nëpërmjet këtyre fëmijëve “të lindur me
 gojë” që gjatë mijëra vjetëve shprehën në shqip ndjenjat e tyre, ankthet, vizionet, ëndrrat, shpresat. Dhe arritën të krijojnë një gjuhë të jashtëzakonshme.

Fehmi Cakolli u lind në mars të vitit 1969,në Krilevë të Dardanës.Shkollën fillore e kreu në vendlindje,të mesmen në Dardanë.kurse
Fakultetin e degës  Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Univerzitetin e  Prishtinës.
Studimet pasuniverzitare i regjistroi në vitin 1996 në degën e Letërsisë Shqipe(Kursi;Format
e Letërsisë Shqipe,tek prof.dr Sabri Hamiti dhe Teoritë letrare tek Prof.Dr.Zejnullah  Rrahmani)
ku në vitin 2002 magjistroi në tezën shkencore"KODI BIBLIK NË LETËRSINË SHQIPTARE".Më
vonë doktoroi në këtë lëmi.
Është editor i shtëpisë botuese"TENDA",në Prishtinë,si dhe kryeredaktor i revistës"LETRA E GJALLË".
Nga viti 1994 është pastor i Kishës Protestante  të Kosovës"BASHKËSIA UNGJILLORE E MESISË"
në Prishtinë.
Ka botuar këto vepra:
"KODI BIBLIK NË LETËRSINË SHQIPTARE"2003
"PAMFLETET E MIA KRISHTERE"2004
"HIPERTEKSTI BIBLIK NË LETËRSINË E KOSOVËS"2006
"MISH FRYME"-POEZI2008
Fehmiu jeton dhe vepron në Prishtinë.

[shaban cakolli]

ORA
Omik
Mashtrim
Dy herë në ditë
Ora ime
Sakt bëzan kohën
Ashtu ndalë
Në kokërr të shpinës
Qaj mik qaj
Ty të pret
Merre sot zjarrin shpëtues
Të Bes-orit tonë
Këtë orë.

[shaban cakolli]

RRUGËT
Dy rrugë
Janë të drejta
Njëra fup poshtë
Tjetra thik përpjetë.